Mô hình xoắn động chia ra 8 bậc giá trị, mỗi bậc được biểu thị bằng một màu sắc và một ký hiệu gọi là vMeme. Trong đó, bậc màu Be (Beige) là bậc đầu tiên, được coi là ứng với loài người ở thời kỳ nguyên thủy, vừa mới biết đứng thẳng. Giá trị trung tâm của bậc màu Be là sinh tồn cá nhân.
Sau đây là tinh thần chủ đạo, đặc điểm chính và các vấn đề thường gặp của bậc màu Be:
Tinh thần chủ đạo của bậc màu Be
Bậc màu Be là bậc xoắn động ứng với loài người ở thời kỳ nguyên thủy, khi vừa mới biết đứng thẳng và chưa có ngôn ngữ. Trí thông minh sinh tồn của họ rất cao, bao gồm trực giác mạnh mẽ, các giác quan bén nhạy, sức chịu đựng bền bỉ. Sự sống của họ phục vụ cho giá trị trung tâm: Tôi sinh tồn. Họ chỉ quan tâm đến những nhu cầu cơ bản như sự sống, ăn uống, tình dục. Họ không có khái niệm rõ ràng về cái tôi như một cá thể độc lập. Họ sống phụ thuộc vào thiên nhiên, chẳng khác gì các loài động vật khác.
Một cách minh họa, ta có thể tưởng tượng bậc màu Be như sau:
“Tồn tại, tồn tại. Ta cần tồn tại. Tập trung năng lượng vào tìm cái ăn và thức uống nào, cơ thể ta không thích đói và khát. À mà loài của ta cũng cần sinh tồn nữa, nên chỉ cần có cơ hội mà đang không đói khát thì ta tìm cơ hội giao cấu ngay một phát. Cảm thấy sao làm vậy. Cơ thể muốn gì thì cho nó cái đó, ngay lập tức. Ta sẽ rất dữ dội để có cái ta đang thấy cần. Nhưng tình hình trở nên bất lợi thì ta chạy ngay, chạy rất nhanh. Sinh tồn, sinh tồn!”
– Trích sách Mô Hình Xoắn Động (Vũ Phi Yên)
Các đặc điểm nhận dạng bậc màu Be
- Không có khả năng tư duy trừu tượng, chỉ biết nhận thức và phản ứng theo những gì họ cảm nhận được bằng các giác quan. Họ không có khái niệm về thời gian, không có kế hoạch hay mục tiêu, chỉ sống trong hiện tại. Họ không có khái niệm về nguyên nhân và kết quả, chỉ biết rằng một số sự kiện xảy ra một cách ngẫu nhiên và không thể kiểm soát được.
- Không có khả năng hợp tác hay giao tiếp, chỉ biết bảo vệ lợi ích của bản thân. Họ không có khái niệm về đạo đức, luật lệ hay trách nhiệm, chỉ biết tuân theo bản năng. Họ không có khả năng cảm thông hay thấu hiểu người khác, chỉ biết đối xử theo cảm xúc của mình.
- Không có khả năng sáng tạo hay học hỏi, chỉ biết bắt chước và thích nghi. Họ không có khả năng phát triển hay thay đổi, chỉ biết duy trì trạng thái hiện tại. Họ không có khả năng tự phát hay tự quản, chỉ biết phụ thuộc vào thiên nhiên và môi trường.
Một số ví dụ cụ thể về bậc màu Be có thể là:
- Những năm tháng đầu đời của con người hiện đại (thời kỳ sơ sinh).
- Những người bị mắc bệnh Alzheimer, Parkinson hay các bệnh tâm thần khác, khiến họ mất đi khả năng nhận thức, giao tiếp và tự quản.
- Những người bị nạn đói nghèo, chiến tranh hay thiên tai, khiến họ phải sống trong tình trạng thiếu thốn và nguy hiểm liên tục.
- Những người bị nghiện ma túy, rượu hay các chất kích thích khác, khiến họ mất đi khả năng kiểm soát và tự trọng.
- Những người hiện còn sống gần như tách rời với thế giới văn minh, vẫn còn sống trong những điều kiện sinh tồn rất khắc nghiệt.
- Những nhân vật trong các tác phẩm văn học hay điện ảnh, mô tả cuộc sống của loài người ở thời kỳ nguyên thủy như Tarzan, Mowgli…
Các vấn đề thường gặp ở vMeme Be
Bậc màu Be có thể mắc phải một số vấn đề sinh tồn và tâm lý phổ biến như sau:
- Bị đe dọa sinh tồn nghiêm trọng: Họ luôn phải đối mặt với những nguy cơ về sức khỏe, an ninh và tài nguyên. Họ không có khả năng tự bảo vệ hay tự cung cấp cho bản thân. Họ dễ bị bệnh tật, tai nạn, thảm họa, xâm lược, bạo lực… Họ luôn sống trong tình trạng sợ hãi, lo lắng và căng thẳng.
- Bị thiếu ý nghĩa sống: Họ không có hy vọng hay ý nghĩa cho cuộc sống. Họ không có mục tiêu hay kỳ vọng; không có niềm vui hay hạnh phúc nào hơn việc được thỏa mãn nhu cầu cơ bản. Họ chỉ biết chịu đựng và chờ đợi.
- Bị “xã hội văn minh” lên án, tẩy chay: Họ không có khả năng thích nghi hay hòa nhập với các bậc cao hơn trong mô hình xoắn động. Họ không có khả năng hợp tác hay góp phần cho cộng đồng. Họ dễ bị coi thường, khinh bỉ và loại bỏ.
Kết luận
Bậc màu Be là thời kỳ đầu của con người, khi tiếng gọi bản năng vẫn còn chiếm vị trí trung tâm. Bậc này quan trọng với sự sinh tồn cơ bản của nhân loại. Để phát triển tốt cho bậc màu Be, quan trọng nhất là hiểu rõ về nhu cầu cơ bản của họ và tạo điều kiện để họ sống an toàn, ổn định. Bên cạnh đó, được hỗ trợ trong việc xây dựng ý nghĩa cuộc sống và mục tiêu cá nhân là chìa khóa để giúp họ vượt qua thách thức đe dọa sinh tồn.