Ở cuối bậc màu Xanh da trời, những kỷ luật và hy sinh cho một sự đền bù trong tương lai bắt đầu trở nên quá nặng nề. Cái giá phải trả quá cao, con người bị gò ép vào khuôn khổ, luật lệ khắt khe, cuộc sống trở nên quá đỗi ngột ngạt. Và họ bắt đầu giận dữ khi thấy tự do cá nhân bị tước đoạt. Khi màu Xanh da trời bắt đầu tìm cách thoát khỏi những nỗi sợ, những hệ thống kềm kẹp mình bấy lâu, họ tiến dần sang bậc màu Cam.
Tinh thần chủ đạo của bậc màu Cam
Bậc màu Cam bắt đầu hình thành khi con người nhận ra rằng những giá trị của bậc Xanh da trời không còn phù hợp với thực tế, và cần phải tìm kiếm những giải pháp mới cho những vấn đề mới. Màu Cam xuất hiện sau khi con người đã trải qua bốn bậc trước đó là màu Be (Beige), Tím (Purple), Đỏ (Red) và Xanh da trời (Blue). Các thành tựu ở các bậc xoắn động cũ không rời bỏ màu Cam nhưng họ đã không còn coi trọng những giá trị cũ nữa. Đây là thời kỳ của sự khai sáng, khoa học, công nghệ, thị trường và dân chủ.
Con người ở bậc màu Cam muốn khẳng định bản thân, tự do, sáng tạo và thành công. Họ coi cuộc sống là một trò chơi cạnh tranh, và họ phải chơi để thắng. Họ tin vào sức mạnh của lý trí, thử nghiệm và thay đổi. Họ không ngừng tìm kiếm những cơ hội và thách thức mới, để phát triển bản thân và xã hội.
Các đặc điểm nhận dạng bậc màu Cam
Người ở bậc màu Cam có những đặc điểm chính sau đây:
- Cam linh hoạt, đa nhiệm, dễ thích nghi với những hoàn cảnh khác nhau, và biết cách tận dụng những lợi thế của mình. Màu Cam thích học hỏi bằng cách lao vào trải nghiệm, thử và sai thay vì chăm chăm vào lý thuyết. Không như vMeme Xanh da trời, Cam không ngại thay đổi quan điểm nếu có bằng chứng đủ thuyết phục.
- Độc lập, tràn trề sức mạnh, do đó, vMeme Cam rất quyến rũ và giỏi chinh phục. Quyền lực và cách chinh phục của Cam mềm mại và thông minh hơn Đỏ nhiều. Họ hướng tới sự tự chủ, họ ít khi tìm đến sự hỗ trợ từ lời khuyên hay quyền lực của người khác. Họ tin tưởng vào bản thân và không ngần ngại khi phải đưa ra những quyết định quan trọng.
- Thái độ của Cam hết sức tích cực, năng nổ, dám đương đầu. Bậc màu Cam có khả năng vượt qua những giới hạn và thách thức của bản thân để đạt được những thành tựu cao hơn. Người trội màu Cam thích tranh luận, và với họ thì sự thật là phải tự khám phá, tự quan sát bằng chính mắt mình. Nếu bị phản đối, họ có thể tảng lờ hoặc thậm chí quay lại tấn công.
- Gạt qua những lo âu về luật lệ như thời kỳ khởi đầu, nay vMeme Cam chỉ chú trọng hiệu quả. Đối với Cam, ai thắng thì người đó đúng. Cam thích những “trận đánh” oai hùng và gây tiếng vang, được công nhận rộng rãi. Họ thích lên kế hoạch, lập mục tiêu, vạch chiến lược ngay, hơn là chậm rãi kiện toàn cơ sở hạ tầng. Đối với họ, ít có điều gì là linh thiêng, con người được sinh ra là để thành công, không phải để vâng lời một ai hay một luật lệ nào. Cam thích những môi trường cho phép họ hành xử tự do, nơi mà ai nấy đều được quyền làm theo ý mình và những người khôn ngoan nhất sẽ thắng.
- Dù có theo đuổi sự sang trọng, khoe khoang lối sống xa xỉ hay không thì nhìn chung tất cả Cam đều muốn mình toát ra vẻ tự tin, thoải mái về vật chất. Đối với Cam, cuộc sống “có chất lượng” là phải đầy đủ tiện nghi vật chất.
Các vấn đề thường gặp ở vMeme màu Cam
Bậc màu Cam có những ưu điểm rõ rệt, nhưng vì các giá trị họ theo đuổi, Cam cũng gặp không ít vấn đề:
- Căng thẳng: Nhu cầu phải thành công khiến họ luôn phải đối mặt với những áp lực, thách thức và cạnh tranh, con người ở bậc màu Cam thường bị căng thẳng, lo lắng và quá tải, mất cân bằng trong cuộc sống.
- Nhiều vấn đề sức khỏe: Do không chú ý đến sức khỏe của mình, người ở bậc màu Cam có thể gặp phải những vấn đề sức khỏe như béo phì, tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch, ung thư, stress, trầm cảm, nghiện ngập, hay những bệnh lý do môi trường gây ra.
- Thiếu thời gian: Màu Cam dường như luôn bận rộn với công việc, dự án, hoạt động và mục tiêu cá nhân. Điều này làm họ không còn thời gian để tận hưởng những niềm vui đơn giản, những khoảnh khắc ý nghĩa cũng như những mối quan hệ sâu sắc với người khác.
- “Độc tài cao cấp”: Một Cam phát triển thiếu lành mạnh có thể có các biểu hiện thiếu lương tâm, bất chấp chuẩn mực đạo đức. Họ có thể trở thành những kẻ độc tài, áp bức, bắt nạt, hay lợi dụng người khác để phục vụ lợi ích cá nhân.
- Vĩ cuồng: Một Cam phát triển quá mức có thể có các biểu hiện Vĩ cuồng ví dụ coi mình là trung tâm của vũ trụ, hay là người duy nhất có thể giải quyết được những vấn đề lớn.
- Không từ thủ đoạn: Khi phát triển sai lệch họ có thể bất chấp mọi thủ đoạn để đạt được mục đích cá nhân. Dù đó là gian lận, lừa đảo, phá hủy môi trường, tham nhũng… thì Cam cũng không ngại “nhúng chàm”.
- Cô đơn: Việc quá tập trung vào bản thân, tự do cá nhân có thể khiến người ở bậc màu Cam mất kết nối với người xung quanh. Do quá chú trọng vào những thành tựu vật chất, khi đã thành công thì Cam có thể sẽ cảm thấy lạc lối, thấy cuộc sống không còn ý nghĩa.
Kết luận
Trong Mô hình Xoắn động, màu Cam là bậc thứ năm, ứng với giai đoạn phát triển của lý trí, khoa học, công nghệ và thị trường. Cam xuất hiện khi con người vượt qua những giới hạn của bậc Xanh da trời, tức những quy tắc và luật lệ truyền thống. Đây là bậc xoắn động có ý nghĩa quan trọng với loài người vì nó ứng với cuộc cách mạng công nghiệp, thời kỳ tạo ra hàng loạt thay đổi lớn về kinh tế, xã hội và văn hóa.